Η ακουαρέλα έχει τη φήμη της “ατίθασης” και δύσκολης τεχνικής. Αντίθετα με άλλα μέσα ζωγραφικής – λάδια, ακρυλικά, μολύβια, κάρβουνα, παστέλ, τέμπερες – είναι απρόβλεπτη γιαυτό και δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο. Αυτή όμως είναι και η ομορφιά της. Είναι μια διάφανη ποσότητα νερού που απλώνει πάνω στο χαρτί δίνοντας κάθε φορά ένα διαφορετικό και απρόβλεπτο αποτέλεσμα, που εξαρτάται από την ποσότητα του νερού, του χρώματος, την ταχύτητα της πινελιάς και άλλους πολλούς παράγοντες που θα μάθουμε ως ένα βαθμό να χειριζόμαστε.
Ακριβώς επειδή είναι απρόβλεπτη, η ακουαρέλα μας μαθαίνει να χαλαρώνουμε, να αποβάλουμε την ανάγκη του απόλυτου ελέγχου και να διασκεδάζουμε ζωγραφίζοντας με την περιέργεια και το ανοιχτό μυαλό ενός παιδιού που αντλεί χαρά από τη διαδικασία, χωρίς να ανησυχεί τόσο πολύ για το αποτέλεσμα. Μαζί θα μάθουμε να κατευθύνουμε το χρωματιστό νερό πάνω στο χαρτί, θα γνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της και πως να την αφήνουμε να αναπτύσσει τα γνωρίσματα της, αντί να προσπαθούμε να την ελέγξουμε και να την περιορίσουμε. Η ακουαρέλα θα μας εκπλήξει με τη φρεσκάδα της, τη ζωντάνια της, το φως και τη διαφάνεια της.
Ακολουθούν τα κύρια χαρακτηριστικά της:
1. ΕΙΝΑΙ ΥΔΑΤΙΝΗ ΚΑΙ ΡΕΥΣΤΗ
Η ακουαρέλα είναι συμπυκνωμένη, υδατοδιαλυτή χρωστική, ορυκτής ή συνθετικής προέλευσης. Διαλύεται με αρκετό νερό και είναι διάφανη, πρόκειται στην ουσία για χρωματιστό νερό. Ακριβώς όπως το νερό, κυλά και κινείται προς κάθε κατεύθυνση. Η ποσότητα του νερού, καθορίζει το αποτέλεσμα της ζωγραφικής. Θα μάθουμε να ελέγχουμε την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιούμε και να το κατευθύνουμε πάνω στην επιφάνεια του χαρτιού.
2. ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΑΝΗ
Σε αντίθεση με άλλες νερομπογιές (τέμπερες/gouache) όπου κάθε στρώμα χρώματος καλύπτει το προηγούμενο, η ακουαρέλα είναι διάφανη με αποτέλεσμα κάθε προηγούμενη πινελιά να είναι ορατή ακόμα και αν περάσουμε πολλές στρώσεις χρώματος από πάνω. Τα χρώματα “αναμειγνύονται” και δημιουργούν μια νέα απόχρωση. Αν ζωγραφίσουμε ένα κίτρινο φύλλο και πάνω από αυτό ένα μπλε, δε θα καλυφθεί το κίτρινο, αλλά στα σημεία όπου το μπλε φύλλο περνά πάνω από το κίτρινο, θα βλέπουμε πράσινο (κίτρινο + μπλε = πράσινο). Θα μάθουμε να αναμειγνύουμε χρώματα και να δημιουργούμε αρμονικούς χρωματικούς συνδυασμούς.
3. ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΕΥΚΗ ΑΠΟΧΡΩΣΗ
Η απουσία λευκού χρώματος μας αναγκάζει να διατηρούμε το λευκό του χαρτιού στις περιοχές που θέλουμε να φαίνονται άσπρες ή φωτεινές. Στα ακρυλικά, τα λάδια, τα παστέλ, οποιοδήποτε χρώμα γίνεται πιο ανοιχτό με την προσθήκη λευκού σε αυτό. Στην ακουαρέλα αντί για λευκό, προσθέτουμε περισσότερο νερό, για να κάνουμε τα χρώματα πιο αραιά & διάφανα και να διαφαίνεται το λευκό του χαρτιού. Θα μάθουμε να δουλεύουμε από τους ανοιχτούς προς τους σκούρους τόνους και να διαφυλάσσουμε τα λευκά, για να έχουν οι ζωγραφιές μας τονικότητα, όγκο, αντιθέσεις και όμορφο φως.
4. ΔΕΝ ΣΒΗΝΕΙ
Απορροφάται γρήγορα από το χαρτί και από τη στιγμή που θα στεγνώσει δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για “διορθώσεις”. Με τη βοήθεια ενός πιο σκληρού πινέλου μπορούμε να σηκώσουμε μια μικρή ποσότητα χρώματος, δημιουργώντας περισσότερο φως και αντίθεση σε κάποια σημεία ή να διορθώσουμε λίγο τα περιγράμματα. Θα μάθουμε να εκτιμούμε τα νερά, τις “δαντέλες” και τις σκιές που δημιουργεί η χρωστική καθώς στεγνώνει πάνω στο χαρτί και να χρησιμοποιούμε αυτά τα γνωρίσματα για να δημιουργήσουμε οπτικά ερεθίσματα και ένα πλούσιο χαρακτήρα στις ζωγραφιές μας.
5. ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΚΑΘΩΣ ΣΤΕΓΝΩΝΕΙ
Τα χρώματα φαίνονται πολύ εντονότερα και ζωηρά όσο είναι υγρά, πιο άτονα και ανοιχτά όταν στεγνώσουν. Αυτό κάνει την ακουαρέλα ακόμα πιο απρόβλεπτη και ατίθαση. Θα μάθουμε να δοκιμάζουμε τα χρώματα και να τα εξερευνούμε. Η απόχρωση στην κασετίνα είναι τελείως διαφορετική από το αραιωμένο με νερό χρώμα στην παλέτα μας. Αυτό με τη σειρά του αλλάζει χαρακτήρα όταν στεγνώσει πάνω στο χαρτί. Θα μάθουμε να επιλέγουμε τις αποχρώσεις και να δημιουργούμε χρωματικές αρμονίες και τονικότητες πριν να ξεκινήσουμε το έργο μας.
Η ακουαρέλα έχει τη φήμη της “ατίθασης” και δύσκολης τεχνικής. Αντίθετα με άλλα μέσα ζωγραφικής – λάδια, ακρυλικά, μολύβια, κάρβουνα, παστέλ, τέμπερες – είναι απρόβλεπτη γιαυτό και δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο. Αυτή όμως είναι και η ομορφιά της. Είναι μια διάφανη ποσότητα νερού που απλώνει πάνω στο χαρτί δίνοντας κάθε φορά ένα διαφορετικό και απρόβλεπτο αποτέλεσμα, που εξαρτάται από την ποσότητα του νερού, του χρώματος, την ταχύτητα της πινελιάς και άλλους πολλούς παράγοντες που θα μάθουμε ως ένα βαθμό να χειριζόμαστε.
Ακριβώς επειδή είναι απρόβλεπτη, η ακουαρέλα μας μαθαίνει να χαλαρώνουμε, να αποβάλουμε την ανάγκη του απόλυτου ελέγχου και να διασκεδάζουμε ζωγραφίζοντας με την περιέργεια και το ανοιχτό μυαλό ενός παιδιού που αντλεί χαρά από τη διαδικασία, χωρίς να ανησυχεί τόσο πολύ για το αποτέλεσμα. Μαζί θα μάθουμε να κατευθύνουμε το χρωματιστό νερό πάνω στο χαρτί, θα γνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της και πως να την αφήνουμε να αναπτύσσει τα γνωρίσματα της, αντί να προσπαθούμε να την ελέγξουμε και να την περιορίσουμε. Η ακουαρέλα θα μας εκπλήξει με τη φρεσκάδα της, τη ζωντάνια της, το φως και τη διαφάνεια της.
Ακολουθούν τα κύρια χαρακτηριστικά της:
1. ΕΙΝΑΙ ΥΔΑΤΙΝΗ ΚΑΙ ΡΕΥΣΤΗ
Η ακουαρέλα είναι συμπυκνωμένη, υδατοδιαλυτή χρωστική, ορυκτής ή συνθετικής προέλευσης. Διαλύεται με αρκετό νερό και είναι διάφανη, πρόκειται στην ουσία για χρωματιστό νερό. Ακριβώς όπως το νερό, κυλά και κινείται προς κάθε κατεύθυνση. Η ποσότητα του νερού, καθορίζει το αποτέλεσμα της ζωγραφικής. Θα μάθουμε να ελέγχουμε την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιούμε και να το κατευθύνουμε πάνω στην επιφάνεια του χαρτιού.
2. ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΑΝΗ
Σε αντίθεση με άλλες νερομπογιές (τέμπερες/gouache) όπου κάθε στρώμα χρώματος καλύπτει το προηγούμενο, η ακουαρέλα είναι διάφανη με αποτέλεσμα κάθε προηγούμενη πινελιά να είναι ορατή ακόμα και αν περάσουμε πολλές στρώσεις χρώματος από πάνω. Τα χρώματα “αναμειγνύονται” και δημιουργούν μια νέα απόχρωση. Αν ζωγραφίσουμε ένα κίτρινο φύλλο και πάνω από αυτό ένα μπλε, δε θα καλυφθεί το κίτρινο, αλλά στα σημεία όπου το μπλε φύλλο περνά πάνω από το κίτρινο, θα βλέπουμε πράσινο (κίτρινο + μπλε = πράσινο). Θα μάθουμε να αναμειγνύουμε χρώματα και να δημιουργούμε αρμονικούς χρωματικούς συνδυασμούς.
3. ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΕΥΚΗ ΑΠΟΧΡΩΣΗ
Η απουσία λευκού χρώματος μας αναγκάζει να διατηρούμε το λευκό του χαρτιού στις περιοχές που θέλουμε να φαίνονται άσπρες ή φωτεινές. Στα ακρυλικά, τα λάδια, τα παστέλ, οποιοδήποτε χρώμα γίνεται πιο ανοιχτό με την προσθήκη λευκού σε αυτό. Στην ακουαρέλα αντί για λευκό, προσθέτουμε περισσότερο νερό, για να κάνουμε τα χρώματα πιο αραιά & διάφανα και να διαφαίνεται το λευκό του χαρτιού. Θα μάθουμε να δουλεύουμε από τους ανοιχτούς προς τους σκούρους τόνους και να διαφυλάσσουμε τα λευκά, για να έχουν οι ζωγραφιές μας τονικότητα, όγκο, αντιθέσεις και όμορφο φως.
4. ΔΕΝ ΣΒΗΝΕΙ
Απορροφάται γρήγορα από το χαρτί και από τη στιγμή που θα στεγνώσει δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για “διορθώσεις”. Με τη βοήθεια ενός πιο σκληρού πινέλου μπορούμε να σηκώσουμε μια μικρή ποσότητα χρώματος, δημιουργώντας περισσότερο φως και αντίθεση σε κάποια σημεία ή να διορθώσουμε λίγο τα περιγράμματα. Θα μάθουμε να εκτιμούμε τα νερά, τις “δαντέλες” και τις σκιές που δημιουργεί η χρωστική καθώς στεγνώνει πάνω στο χαρτί και να χρησιμοποιούμε αυτά τα γνωρίσματα για να δημιουργήσουμε οπτικά ερεθίσματα και ένα πλούσιο χαρακτήρα στις ζωγραφιές μας.
5. ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΚΑΘΩΣ ΣΤΕΓΝΩΝΕΙ
Τα χρώματα φαίνονται πολύ εντονότερα και ζωηρά όσο είναι υγρά, πιο άτονα και ανοιχτά όταν στεγνώσουν. Αυτό κάνει την ακουαρέλα ακόμα πιο απρόβλεπτη και ατίθαση. Θα μάθουμε να δοκιμάζουμε τα χρώματα και να τα εξερευνούμε. Η απόχρωση στην κασετίνα είναι τελείως διαφορετική από το αραιωμένο με νερό χρώμα στην παλέτα μας. Αυτό με τη σειρά του αλλάζει χαρακτήρα όταν στεγνώσει πάνω στο χαρτί. Θα μάθουμε να επιλέγουμε τις αποχρώσεις και να δημιουργούμε χρωματικές αρμονίες και τονικότητες πριν να ξεκινήσουμε το έργο μας.